RH Uygunsuzluğu – Kan Uyuşmazlığı Nedir?

İnsan kan gruplarının hepimiz biliyoruz ki bir başlangıç kısmı var A, B ana grupları. Bir de bu grupların Rh + ve Rh – bireyleri var. %75’ten fazlası toplumlarda Rh +’dir. Rh – insanlar vücutlarında Rh taşımadıkları için Rh’a karşı duyarlanabiliyorlar. Bu kan hücrelerinin hücre duvarında yer alan bir antijen ve vücut buna duyarlandığı zaman aynı bize iltihap yapan mikroplara karşı kendini savunduğu gibi savunma hücreleri yapıp onlara saldırmaya başlayabiliyor. Dolayısıyla Rh hastalığı dediğimiz tablo Rh negatif bir annede mutlaka olmak zorunda, çocuğun babası da Rh + olmalı ve bu durumlarda Rh hastalığı ihtimalinden söz edebiliriz. Aslında anne karnındaki bebek Rh – ise hiçbir zaman Rh hastalığına sebep olmaz ama biz anne karnındayken bunu bilemeyeceğimiz için bu ihtimal oluştuğunda anne karnındaki bebeği doğana kadar mutlaka Rh + kabul ederiz.

Kan Uyuşmazlığını Engellemek İçin Neler Yapılabilir?

Rh hastalığının olmasını istemiyoruz. Önlemek için kan uyuşmazlığı iğnelerini yapıyoruz. Indirect coombs testimiz var, test negatif çıkarsa kişinin Rh hücrelerine karşı duyarlanmadığını anlıyoruz. Bizim kan uyuşmazlığı iğnesi dediğimiz hastalığın ortaya çıkmasını engelliyor. Önce gebelerde indirect coombs bakıyoruz, bu negatifse 28 hafta civarında uyuşmazlık iğnesi yapıyoruz. Doğumdan sonra bebeğin kan grubuna bakıyoruz, negatif ise bir daha bir şey yapmıyoruz. Bebek pozitifse Rh iğnesini bir doz daha tekrar ederek annede bu duyarlılığın oluşmasını engellemek istiyoruz. Rh hastalığı hiçbir zaman mevcut gebeliklerde olmaz hep sonraki gebeliği etkiler. Bir kez anne duyarlandıktan sonra ardışık düşüklerle sürekli karşılaşabilir, gebelikleri canlı seyretmeyebilir. Çünkü sürekli vücudu gebelik hücrelerine karşı tepki verip onlara saldıracaktır. Indirect coombs pozitif de çıkabiliyor. Duyarlanmış bir kadın gebe kalabiliyor. O zaman da ne kadar duyarlı olduğunu anlamamız gerekiyor. Hastanın serumunu yarı yarıya, sonra 4, 8, 16, 32 kat ve katları şeklinde sulandırıyoruz. Hangi sulanma oranında pozitif çıkmaya devam ediyorsa o derecede pozitif kabul ediyoruz. Yani pozitif çıkan bir hasta kendisinde görmüştür örneğin karşısında 1/64 pozitif yazar. 64 kata kadar sulandırıldığında pozitif çıkmış 128 kata kadar sulandırıldığında artık negatifleşmiş. Dolayısıyla ona 1/64 pozitif deniyor ve bu rakam yükseldikçe daha tehlikeli kuvvetli pozitif anlamına geliyor. Bizim için kritik nokta 1/32. 1/32’nin altındaki hastalarda takip ediyoruz, yükselip yükselmediğine bakıyoruz. 32 burada önemli bir sınır noktası. 1/32’nin üzerinde pozitiflikler varsa da mutlaka bunun artıp artmadığını gözlüyoruz. Ayrıca 18 hafta civarında beyin damarlarına bakarak kan akım hızlarını ölçüyoruz, bebekte bir kansızlık anemi var mı görmeye çalışıyoruz. Eğer Rh hastalığının bebeği kritik derecede etkilediğine karar verdiğimiz zamanlar oluşursa da o zaman bebeğe anne karnında kan vererek onun kansızlıktan zarar görmesini engellemeye çalışıyoruz. Dolayısıyla korunması kolay fakat başa geldiğinde tedavisi zor bir hastalık.